Cadas > Accès aux informations environnementales > Décisions
Date: 3/2/2014
Federale Beroepscommissie voor de
toegang tot milieu-informatie
3 februari 2014
BESLISSING nr. 2014-2
over de weigering om toegang te geven tot communicatie
gevoerd met betrekking tot in Rusland uitgevoerd project
(FBC/2013/11)
GREENPEACE/NATIONALE DELCREDEREDIENST (5)
2
1. Een overzicht
1.1 Bij mail van 6 november 2013 vraagt de heer Jan Cappelle, namens
Greenpeace, aan de Nationale Delcrederedienst om een kopie van
volgende bestuursdocumenten:
- alle communicatie (brief en mail) tussen personeelsleden, inclusief het
management, van de Nationale Delcrederedienst - in hun functie als
personeelslid van de Nationale Delcrederedienst – in verband met het
milieueffectenrapport van genoemd project, de ecorem studie met
betrekking tot genoemd project, de ontvangen analyses van Greenpeace
met betrekking tot genoemd project, en met betrekking tot de berichten
in de media over genoemd project. Periode: 1 januari 2012 – 6 november
2013
- alle communicatie (brief en mail) tussen de Nationale Delcrederedienst
en ecorem in verband met ontvangen analyses van Greenpeace met
betrekking tot genoemd project.
1.2 Bij brief van 6 december 2013 weigert de Nationale Delcrederedienst
de gevraagde informatie vrij te geven om volgende redenen:
In hoofdorde roept de Nationale Delcrederedienst in dat zij van mening
is dat zij geen “milieu-instantie in de zin van artikel 3, 1°, a)” van de wet
van 5 augustus 2006 te beschouwen is. Ze meent dat het onvoldoende is
dat ze bij wet is opgericht en verwijst hiervoor naar artikel 2 van
richtlijn 2003/4/EG en naar de parlementaire voorbereiding van de wet
(Parl. St. Kamer (2005-2006), stuk 2511/1, 12-14). Ze neemt immers geen
beslissingen die derden binden en maakt bovendien enkel gebruik van
commerciële/privaatrechtelijke contractuele procedés. Het afsluiten van
een verzekeringsovereenkomst met premie is een objectieve daad van
koophandel en ook om die reden geen administratieve of
bestuursfunctie. Dat geen sprake is van een “bestuursfunctie” wordt
verder bevestigd, doordat ONDD zijn activiteiten uitoefent in
concurrentie met andere kredietverzekeraars. De Nationale
Delcrederedienst verwijst ook naar artikel 1, § 2 van de wet op de
Nationale Delcrederedienst van 31 augustus 1939 waaruit blijkt dat de
missie van de Nationale Delcrederedienst van commerciële aard is: “De
Dienst heeft tot doel de internationale betrekkingen te bevorderen,
hoofdzakelijk door de acceptatie van risico’s op het gebied van uitvoer,
invoer en investeringen in het buitenland”. Ze leest een bevestiging van
deze commerciële aard ook in het feit dat de Nationale Delcrederedienst
3
een adequate premie moet vragen voor de gedekte risico’s. Artikel 4 van
de wet van 31 augustus 1939 bepaalt in die zin het volgende: “De
waarborg wordt slechts door de Dienst verleend mits betaling van
premiën vastgesteld volgens de aard, de gewichtigheid en de duur van
het gedekte risico”.
Voor zover de gevraagde documenten wel onder de wet van 5 augustus
2006 zouden vallen, stelt de Nationale Delcrederedienst in de eerste
plaats dat het verzoek om toegang betrekking heeft op niet-bestaande
documenten. De wet van 5 augustus 2006 houdt geen verplichting in om
bepaalde documenten op te stellen die niet bestaan of waarover de
Nationale Delcrederedienst niet beschikt. Bovendien betreft een deel van
de communicatie interne geheugensteuntjes wat niet beschouwd kan
worden als milieu-informatie. Dit leidt de Nationale Delcrederedienst af
uit artikel 18 van de wet van 5 augustus 2006 waaruit blijkt dat enkel
informatie waarover de Nationale Delcrederedienst beschikt dient te
worden vrijgegeven. Voor zover de aanvraag dan ook betrekking heeft
op niet-bestaande documenten is het verzoek om toegang zonder
voorwerp.
Verder roept de Nationale Delcrederedienst een aantal
uitzonderingsgronden in:
- Artikel 32, § 2, 1° van de wet van 5 augustus 2006
Het volledige IT systeem van Delcredere werd aangepast en ook de e-
mailsoftware gewijzigd, waardoor het voor de betrokkenen ondoenbaar
is om alle communicatie terug te vinden. Bovendien wordt informatie
opgevraagd van een tijdsperiode van niet minder dan bijna een jaar. Dit
zou betekenen dat de gevraagde communicatie uit duizenden e-mails zou
moeten worden gehaald. Verder zijn de betreffende documenten
(rapport van ecorem en het milieueffectenrapport) al in het bezit van de
aanvrager. Bijkomende randinformatie hierover weegt helemaal niet op
tegen de kosten en tijd die de Nationale Delcrederedienst zou moeten
maken om deze randinformatie terug te vinden.
Omdat die communicatie ook informatie bevat die onder de
uitzonderingsgronden in de artikelen 27, § 1, 6° en 7° van de wet van 5
augustus 2006 valt, is het ondoenbaar om – voor zover alle communicatie
4
kan worden teruggevonden – dit bij elke brief of e-mail na te gaan om zo
deze informatie te kunnen wegfilteren.
Het is manifest onredelijk om van alle betrokkene te eisen alle
communicatie proberen terug te vinden en deze vervolgens te filteren op
grond van de diverse uitzonderingsgronden.
- Artikel 27, § 1, 1° van de wet van 5 augustus 2006
De Nationale Delcrederedienst kan de gevraagde informatie niet
vrijgeven omwille van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer
van alle betrokken. Het uitzoeken van de bestaande communicatie in alle
e-mailbestanden zou leiden tot het bekijken en vrijgeven van privé-
correspondentie van de betrokkenen. Het wordt algemeen aanvaard dat
professionele e-mailbestanden ook privé correspondentie bevatten.
Vermits de gevraagde communicatie slechts hoofdzakelijk
randinformatie bevat over het genoemde milieueffectenrapport zou
dergelijke openbaarmaking niet opwegen tegen een inbreuk op de
grondwettelijke rechten van alle betrokkenen. Volledigheidshalve wordt
er op gewezen dat geen van de betrokkenen instemt met de
openbaarmaking ervan.
- Artikel 27, § 1, 6° van de wet van 5 augustus 2006
Voor bepaalde communicatie – in de mate dat deze kan worden
teruggevonden – zou de openbaarmaking een negatieve weerslag hebben
op het geheim van de beraadslagingen van de federale Regering en de
Nationale Delcrederedienst. De toepassing van deze uitzondering geldt
voor al de overwegingen die tijdens de beraadslagingen op de raden van
bestuur aan bod kwamen en die doorheen het geheel van de opgevraagde
communicatie hun weerslag kunnen vinden. Die specifieke
overwegingen maken namelijk integraal deel uit van de beraadslagingen
en de hiermee inherent verbonden voorbereiding in de schoot van de
federale Regering (als toezichthouder) en de Raad van Bestuur van de
Nationale Delcrederedienst. Voorafgaande communicatie opgemaakt met
het oog op het adviseren tot het nemen van een beslissing door een
(voogdij)minister en de Raad van Bestuur van Delcredere, waarin diverse
belangen worden afgewogen, zijn inderdaad geheim en vallen onder
deze uitzonderingsgrond.
5
De Nationale Delcrederedienst wijst erop dat de beraadslaging en
bijhorende overwegingen in het dossier zelfs niet bekend worden
gemaakt naar de verzekerde toe. Deze overwegingen uit de verslagen zijn
evenmin toegankelijk voor het personeel van de Nationale
Delcrederedienst, met uitzondering van het management en de
afdelingshoofden. De geheimhouding van de besprekingen op de Raad
van Betuur – en a fortiori – de verslagen waaruit de beraadslagingen en
overwegingen blijken, is dus regel.
De Nationale Delcrederedienst verwijt vervolgens naar de doorgaans
politiek erg gevoelige context waarin Delcredere moet werken. Ze
bevestigt dat dit ook in deze zaak het geval is aangezien het een dossier is
dat zowel op Belgisch als op internationaal vlak op de politieke agenda
werd gezet. Het gaat immers niet enkel over een gebied dat
internationaal betwist is, er moet ook rekening worden gehouden met de
rechtstreekse betrokkenheid van Rusland, die in dit dossier (via een
tussenvennootschap) als opdrachtgever is opgetreden én dat over deze
zaak ook al in het federale en Europese parlement vragen werden
gesteld.
Wordt de gevraagde communicatie vrijgegeven, dan wordt elke
besluitvorming en het bijhorende nodige serene debat over het verdere
verloop van dit dossier binnen de federale regering en de raad van
bestuur van de Nationale Delcrederedienst onmogelijk gemaakt.
In het bijzonder geldt deze uitzonderingsgrond voor het document die de
milieu-overwegingen bevat van de Raad van Bestuur. Hierin worden
immers in essentie strategische standpunten ingenomen over de verdere
behandeling van dit dossier.
- Artikel 27, § 1, 7° van de wet van 5 augustus 2006
Voor bepaalde communicatie geldt dat de openbaarmaking eveneens een
negatieve weerslag kan hebben op het vertrouwelijk karakter van
commerciële en industriële informatie die aan de overheid is meegedeeld
in de zin van artikel 27, § 1, 7° van de wet van 5 augustus 2006.
De gevraagde communicatie kan gedeeltelijk commerciële informatie en
concrete engagementen en verklaringen van een verzekerde bevatten.
Dergelijke verklaringen werden in alle vertrouwelijkheid meegedeeld
6
aan de Nationale Delcrederedienst en hebben gediend om na te gaan of
aan de concrete voorwaarden wordt voldaan om in aanmerking te
komen voor een verzekering. De onderneming Jan de Nul beschikt, als
absolute marktleider over een eigen uitgebouwde divisie
milieuspecialisten en heeft als succesvolle ‘tenderee’ van het project in
Rusland kosten en tijd geïnvesteerd in dit project. De onderneming Jan
De Nul stond voor dit contract in concurrentie met andere grotere
baggeraars die ook geïnteresseerd waren en ook blijven om de werken uit
te voeren. Zodoende kunnen concurrenten die technisch misschien veel
minder ver staan bij de beperking van de milieugevolgen voordeel halen
uit de openbaarmaking van deze documenten daar zij hiervoor geen tijd
en kosten zouden moeten maken om deze informatie te verkrijgen. Deze
documenten zijn te kaderen in de voorwaarden waarbinnen de
verzekerde opereert zodat ook een gedeeltelijke openbaarmaking schade
kan berokkenen.
In de betreffende communicatie staat mogelijks ook voor de overige
vertrouwelijke commerciële informatie zoals de kostprijs, de duurtijd en
de omvang van het project en de omvang van het project en de
verzekering. Als concurrenten deze informatie verkrijgen, wat de facto
het gevolg zou zijn van de openbaarmaking, krijgen ze zich op een
belangrijk project van de onderneming Jan De Nul en wordt de
concurrentiekracht van de onderneming Jan De Nul aangetast. De
openbaarmaking ervan kan dus ernstige schade toebrengen aan deze
onderneming. De Nationale Delcrederedienst heeft een
confidentialiteitsverplichting, en in casu wil de verzekerde, de
onderneming Jan de Nul, zeer uitdrukkelijk ook niet dat deze informatie
publiekelijk bekend raakt. Het strikt confidentiële karakter van de
toevertrouwde informatie werd tussen de Nationale Delcrederedienst en
de onderneming Jan De Nul herhaaldelijk zowel mondeling als
schriftelijk benadrukt.
De Nationale Delcrederedienst benadrukt dat de (potentieel) verzekerde
zelf deze informatie enkel meedeelt in de veronderstelling dat deze
informatie vertrouwelijk blijft. De verzekerde zou minder of geen
informatie meer meedelen als ze zou openbaar worden gemaakt, zodat
geen correcte of accurate kredietbeoordeling meer kunnen worden
gemaakt. Omwille van het wezenlijk karakter van de confidentialiteit in
de verzekeringssector en zeker wanneer het gaat om risico’s verbonden
aan grensoverschrijdende commerciële transacties, is deze ook
7
ingebouwd in de contractuele voorwaarden van de Nationale
Delcrederedienst en zeer vaak nog geëxpliciteerd via “confidentiality
agreements”. Dit is een marktpraktijk die - wanneer ze niet zou worden
gerespecteerd - voor gevolg zou hebben dat cliënten niet langer een
beroep zouden doen op de Nationale Delcrederedienst en zich tot andere
verzekeraars zouden wenden. Het niet respecteren van de
vertrouwelijkheidsverplichtingen zou ook de aansprakelijkheid van de
Nationale Delcrederedienst in gevaar brengen en hierdoor ook zijn
werking. De schade hiervan zal dan niet beperkt blijven tot het concrete
dossier van de onderneming Jan De Nul. Alle potentiële verzekerden
zullen zich veeleer tot andere kredietverzekeraars wenden als ze geen
zekerheid hebben dat de informatie die ze aan de Nationale
Delcrederedienst toevertrouwen om een verzekering te verkrijgen,
vertrouwelijk zal blijven. Dit zou het model en het economisch
evenwicht van het exportkredietverzekeringsmechanisme in België
onherroepelijk zware schade toebrengen.
In dit specifieke dossier geldt dat de onderneming Jan De Nul heeft laten
verstaan dat de gevraagde openbaarmaking niet enkel het risico inhoudt
dat vertrouwelijke informatie terechtkomt bij haar rechtstreekse
concurrente, maar dat dit onvermijdelijk haar contractuele relaties met
de Russische overheid als opdrachtgever in het gedrang zal brengen.
Uit het voorgaande leidt de Nationale Delcrederedienst af dat het belang
van de vertrouwelijkheid in dit dossier zwaarder doorweegt dan het
belang dat gediend is met de openbaarmaking, een belang dat niet of
nauwelijks wordt verduidelijkt.
- Artikel 27, § 1, 8° van de wet van 5 augustus 2006
De Nationale Delcrederedienst meent ook een beroep te kunnen doen op
artikel 27, § 1, 8° van wet van 5 augustus 2006. Dit is het geval voor het
ecorem rapport. De bijhorende communicatie kan eveneens
verschillende elementen bevatten waarin geïnformeerd wordt naar
situaties zoals ecorem deze inschat. Deze inschatting wordt uit vrije wil
kenbaar gemaakt aan de Nationale Delcrederedienst. Ecorem gaat
immers op vrijwillige basis een commerciële relatie aan met de Nationale
Delcrederedienst (principe van de contractsvrijheid).
8
1.3. Omdat hij het niet eens is met dit standpunt dient hij bij mail van 6
december 2013 een beroep in tegen deze beslissing bij de Federale
Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-informatie, hierna
Commissie genoemd.
1.4 In een hoorzitting met de Nationale Delcrederedienst op 6 januari
2014 die werd gehouden naar aanleiding van dossier FBC/2013/8 vernam
de Commissie dat bepaalde communicatie die werd gevoerd en waarvan
de toegang wordt gevraagd slechts telefonisch werd gevoerd.
2. De ontvankelijkheid van de aanvraag
De Commissie is van oordeel dat het beroep ontvankelijk is. Artikel 35
van de wet van 5 augustus 2006 bepaalt dat de aanvrager beroep kan
instellen bij de federale Beroepscommissie voor de toegang tot milieu-
informatie tegen een beslissing van een milieu-instantie bedoeld in
artikel 4, § 1, of na het verstrijken van de termijn waarbinnen de
beslissing moest worden genomen, of in geval van weigering van
uitvoering of een onwillige uitvoering van een beslissing of enige andere
moeilijkheid die hij ondervindt bij de uitoefening van de rechten die
deze wet toekent. Het beroep moet worden ingediend binnen een
termijn van zestig dagen. Het beroep werd ingediend op 6 december
2013 tegen een beslissing van 6 december 2013 en dus binnen de
wettelijk bepaalde termijn.
3. De gegrondheid van de aanvraag
3.1 De toepasselijkheid van de wet van 5 augustus 2006
De Commissie dient vooraf te bepalen of de gevraagde informatie onder
het toepassingsgebied van de wet van 5 augustus 2006 valt, omdat dit
uitdrukkelijk door de Nationale Delcrederedienst wordt betwist. De wet
van 5 augustus 2006 is van toepassing op milieu-instanties bedoeld in
artikel 3, 1°, a) en b), waarvan de organisatie en de werking worden
geregeld door de federale overheid, alsook op milieu-instanties vermeld
in artikel 3, 1°, c), die onder hun toezicht staan (art. 4, § 1 van de wet van
5 augustus 2006) en over milieu-informatie beschikken (artikel 18, § 1
van de wet).
9
Het begrip milieu-instantie wordt door deze wet gedefinieerd als “a) een
rechtspersoon of een orgaan opgericht bij of krachtens de Grondwet, een
wet, een decreet of een regel bedoeld in artikel 134 van de Grondwet;
b) een natuurlijke of rechtspersoon die openbare bestuursfuncties
uitoefent, met inbegrip van specifieke taken, activiteiten of diensten met
betrekking tot leefmilieu;
c) een natuurlijke of rechtspersoon die onder toezicht van een orgaan of
persoon als bedoeld onder a) of b) belast is met openbare
verantwoordelijkheden of functies of openbare diensten met betrekking
tot het milieu verleent.
Organen en instellingen met een gerechtelijke bevoegdheid vallen niet
onder deze definitie, tenzij ze optreden in een andere functie dan de
rechterlijke. De wetgevende vergaderingen en de daaraan verbonden
instellingen vallen buiten deze definitie, behalve wanneer zij optreden in
een administratieve functie.”
De Nationale Delcrederedienst is een openbare instelling met
rechtspersoonlijkheid opgericht door de wet van 31 augustus 1939 op de
Nationale Delcrederedienst (BS 4 oktober 1939) en valt bijgevolg onder
3, 1°, a van de wet van 5 augustus 2006. Het loutere feit dat het gaat om
een rechtspersoon die bij wet is opgericht, is de enige voorwaarde op
grond waarvan een rechtspersoon onder de wet wordt gebracht.
De wet van 5 augustus 2006 kent een recht van toegang tot milieu-
informatie toe. Het begrip “milieu-informatie” wordt in artikel 3, 4°
omschreven als:
“elke informatie, ongeacht de drager en in welke materiële
vorm ook, waarover een milieu-instantie beschikt, betreffende:
a) de toestand van elementen van het milieu, zoals de atmosfeer,
de lucht, de bodem, het land, het water, het landschap, de
natuurgebieden, met inbegrip van vochtige biotopen, kust- en
zeegebieden, de biologische diversiteit en haar componenten
met inbegrip van de genetisch gemodificeerde organismen en de
interactie tussen deze elementen;
b) de toestand van de gezondheid en de veiligheid van de mens
met inbegrip van de verontreiniging van de voedselketen, de
levensomstandigheden van personen, voorzover zij worden of
kunnen worden aangetast door de onder a) bedoelde elementen
van het milieu of, via deze elementen, door een van de factoren
10
zoals bedoeld onder d) of door de maatregelen en activiteiten
zoals bedoeld onder e);
c) de toestand van waardevolle cultuurgebieden en
bouwwerken, voorzover zij worden of kunnen worden
aangetast door de onder a) bedoelde elementen van het milieu
of, via deze elementen, door een van de factoren zoals bedoeld
onder d) of door de maatregelen en activiteiten zoals bedoeld
onder e) ;
d) factoren, zoals stoffen, energie, geluid, straling of afval, met
inbegrip van radioactief afval, emissies, lozingen en ander
vrijkomen in het milieu van stoffen die de toestand van
elementen van het milieu zoals bedoeld onder a) of de toestand
van de gezondheid en de veiligheid van de mens zoals bedoeld
onder b) aantasten of waarschijnlijk aantasten;
e) maatregelen en activiteiten die uitwerking hebben of kunnen
hebben op de onder a), b), c) of d) bedoelde elementen;
f) maatregelen en activiteiten die tot doel hebben de toestand
van elementen van het milieu zoals bedoeld onder a), de
toestand van de gezondheid en de veiligheid van de mens zoals
bedoeld onder b) of de waardevolle cultuurgebieden en
bouwwerken zoals bedoeld onder c) in stand te houden, te
beschermen, te herstellen, te ontwikkelen, en druk erop te
voorkomen, in te perken of te compenseren;
g) kosten-baten- en andere economische analyses en
veronderstellingen die worden gebruikt in het kader van de
onder e) en f) bedoelde maatregelen en activiteiten;
h) verslagen over de toepassing van de milieuwetgeving”.
De Commissie wil erop wijzen dat het begrip milieu-informatie een heel
ruime invulling heeft. Het feit dat in de definitie een veelheid aan
exemplarische opsommingen voorkomt duidt erop dat aan het begrip
geen enge invulling mag worden gegeven.
Niettemin valt informatie slechts onder het toepassingsgebied van de wet
voor zover zij bestaat en gematerialiseerd is. Tijdens de hoorzitting met
de Nationale Delcrederedienst heeft de Commissie echter vastgesteld dat
bepaalde informatie niet in een materiële vorm voorhanden is, omdat de
communicatie telefonisch is gebeurd en niet schriftelijk. Op deze
communicatie is de wet van 5 augustus 2006 niet van toepassing
11
Ondanks het feit dat de gevraagde documenten niet aan de Commissie
werden overhandigd, kan de Commissie de aard van de gevraagde
informatie zonder enige twijfel besluiten dat deze als milieu-informatie
moet worden gekwalificeerd.
Het feit dat informatie als milieu-informatie in het bezit van een milieu-
instantie onder het toepassingsgebied valt van de wet van 5 augustus
2006 betekent weliswaar deze dat principieel openbaar is, maar ook dat
er uitzonderingsgronden moeten of kunnen worden ingeroepen op grond
van deze wet.
3.2 De uitzonderingsgrond bepaald in artikel 32, § 2, 1° van de wet
van 5 augustus 2006 betreffende de toegang van het publiek tot
milieu-informatie
Deze bepaling luidt als volgt:
“De milieu-instantie wijst een aanvraag af wanneer de aanvraag
kennelijk onredelijk is.”
De kennelijke onredelijkheid kan zomaar niet worden ingeroepen. Ze
moet blijken uit de concrete feiten en mag niet zijn veroorzaakt door de
wijze waarop een milieu-instantie zichzelf organiseert. Bovendien vloeit
uit artikel 32 van de Grondwet voort dat een bestuur zich zo moet
organiseren dat zij zo goed als mogelijk tegemoet kan komen aan een
vraag om toegang tot milieu-informatie of bestuursdocumenten.
Bovendien blijkt uit niets dat het aantal communicatieboodschappen
enorm groot is en dat er geen opzoekingsfuncties bestaan die toelaten
bepaalde communicatieboodschap snel terug te vinden. De weigering is
op dit punt onvoldoende concreet gemaakt.
3.3 De uitzonderingsgrond bepaald in artikel 27, § 1, 1° van de wet
van 5 augustus 2006 betreffende de toegang van het publiek tot
milieu-informatie
Deze bepaling luidt als volgt:
“Voor elke milieu-informatie die het voorwerp uitmaakt van een vraag
tot openbaarmaking, gaat de milieu-instantie die de aanvraag ontvangst
na of er uitzonderingen van toepassing zijn. Ze wijst de aanvraag af als
12
het publiek belang van de openbaarmaking niet opweegt tegen de
bescherming van een van de volgende belangen:
(…)
1° de fundamentele rechten en vrijheden van de bestuurden en in het
bijzonder de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, tenzij de
betrokken persoon met de openbaarmaking instemt.”
Deze uitzonderingsgrond wordt door de Nationale Delcrederedienst
ingeroepen om de openbaarmaking van bepaalde communicatie tussen
bepaalde actoren te weigeren. Zoals eerder al opgemerkt heeft de
Commissie op de hoorzitting vernomen dat heel wat van de
communicatie niet schriftelijk werd gevoerd, maar mondeling en
bijgevolg niet onder de wet valt.
Voor zover bepaalde communicatie schriftelijk verliep, is het niet uit te
sluiten dat professionele communicatie ook privé-communicatie kan
bevatten, kan de Commissie moeilijk aannemen dat het hier om een
groot gedeelte van de communicatie betreft. De toepassing van deze
uitzonderingsgrond kan dan ook slechts tot gevolg hebben dat in het
uiterste geval een beperkt aantal gedeelten van de informatie in de
communicatie van de openbaarmaking kan worden uitgesloten en dan
nog steeds in zover er geen publiek belang aanwezig is dat zwaarder
doorweegt dan het belang dat wordt beschermd. Het is trouwens slechts
in de mate deze uitzonderingsgrond van toepassing is, dat ze eventueel
kan worden overruled door de toestemming van de betrokkene. De
toestemming van de betrokkene is dan ook niet nodig als de informatie
niet onder de uitzonderingsgrond valt.
Bovendien kan veelal door de anonimisering van de communicatie het
probleem dat bepaalde informatie die dan toch onder de bescherming
van de persoonlijke levenssfeer zou vallen, worden opgelost.
3.4 De uitzonderingsgrond bepaald in artikel 27, § 1, 6° van de wet
van 5 augustus 2006 betreffende de toegang van het publiek tot
milieu-informatie
Deze bepaling luidt als volgt:
“Voor elke milieu-informatie die het voorwerp uitmaakt van een vraag
tot openbaarmaking, gaat de milieu-instantie die de aanvraag ontvangt
13
na of er uitzonderingen van toepassing zijn. Ze wijst de aanvraag af als
het publiek belang van de openbaarmaking niet opweegt tegen de
bescherming van een van de volgende belangen:
(…)
het geheim van de beraadslagingen van de federale regering en van de
verantwoordelijke overheden die ervan afhangen.”
Deze uitzonderingsgrond kan slechts worden ingeroepen ten aanzien van
individuele standpunten die leden in een beraadslagingsproces uiten en
niet ten aanzien van de uitkomsten van een beraadslagingsproces. De
Nationale Delcrederedienst maakt hoegenaamd niet duidelijk in welke
mate communicatie en verslagen dergelijke persoonlijke standpunten
bevatten. Uit een eerdere vraag om toegang met betrekking tot dit
dossier bleken dergelijke documenten trouwens nauwelijks te bestaan,
zodat de toepassing van deze uitzonderingsgrond de Commissie eerder
marginaal toeschijnt.
De Commissie vindt in elk geval dat de argumentatie van de Nationale
Delcrederedienst dat standpunten niet meegedeeld worden aan de
kredietaanvrager, niet ter zake doet. Er is immers een grondig verschil
tussen het actief bekend maken van bepaalde informatie en de
verplichting om informatie openbaar te maken op grond van de wet van
5 augustus 2006.
In elk geval biedt deze uitzonderingsgrond geen afdoende grondslag om
de toegang tot documenten uit te sluiten waarin strategische
standpunten door een Raad van Bestuur zijn ingenomen over de verdere
afhandeling van het dossier.
3.5 De uitzonderingsgronden voorzien door artikel 27, § 1, 7e van de
wet van 5 augustus 2006 betreffende de toegang van het publiek
tot milieu-informatie
Deze bepalingen luiden als volgt:
“Voor elke milieu-informatie die het voorwerp uitmaakt van een vraag
tot openbaarmaking, gaat de milieu-instantie die de aanvraag ontvangst
na of er uitzonderingen van toepassing zijn. Ze wijst de aanvraag af als
het publiek belang van de openbaarmaking niet opweegt tegen de
bescherming van een van de volgende belangen:
14
(…)
7° het vertrouwelijk karakter van commerciële en industriële informatie,
wanneer deze informatie wordt beschermd om een gelegitimeerd
economisch belang te vrijwaren, tenzij degene van wie de informatie
afkomstig is met de openbaarmaking instemt.”
Het komt de Commissie voor dat de argumentatie die de Nationale
Delcrederedienst in haar weigeringsbeslissing heeft ontwikkeld, toelaten
om aan te nemen dat informatie die deel uitmaakt van de bijzondere
voorwaarden van het contract en bijgevolg van de overeenkomst
waarmee de Nationale Delcrederedienst instemt het risico van de
onderneming Jan De Nul te dekken, kan genieten van de uitzondering
van artikel 27, § 1, 7° van de wet van 5 augustus 2006 betreffende de
toegang van het publiek tot milieu-informatie. Slechts in de mate de
aanvraag betrekking heeft op bepaalde informatie die verband houdt met
het verstrekken van een kredietverzekering door de Nationale
Delecrederedienst voor baggerwerken in Sabetta uitgevoerd door de
onderneming Jan De Nul en het opvolgen van de risico’s die eraan
verbonden zijn, dat deze aan de openbaarmaking kan worden
onttrokken.
Deze informatie met inbegrip van de uitvoering van het contract
waarmee ze zich heeft verbonden aan de Russische onderneming, is
inderdaad van commerciële en industriële of technologische en zelf
high-level technologische aard, zodat de openbaarmaking ervan de
positie die het bedrijf Jan De Nul inneemt in de betrokken sector
aanzienlijk zou kunnen verzwakken. De openbaarmaking van deze
informatie en documenten is dus van dien aard dat zij schade zou
toebrengen aan de gelegitimeerde economische belangen van de
onderneming Jan De Nul en de vertegenwoordigers hebben overduidelijk
niet ingestemd met de openbaarmaking waarom werd gevraagd. De
Commissie ziet niet in in welke mate het feit op zich om uitvoering te
geven aan een wet die de uitwerking vormt van een grondwettelijk recht
en die aan elke burger het recht garandeert om toegang te hebben tot
milieu-informatie onder de voorwaarden die zij bepaalt van dien aard is
om de concurrentiële positie van de Nationale Delcrederedienst in gevaar
te brengen. Het komt aan deze laatste toe om concreet aan te tonen dat
deze bewering met betrekking tot de gevraagde informatie het geval is,
iets wat de Nationale Delcrederdienst behoort te doen.
15
Deze uitzondering moet echter strikt worden geïnterpreteerd: enkel de
vermelde informatie en documenten die daadwerkelijk en concreet
onder deze toepassing vallen, kunnen aan de openbaarmaking worden
onttrokken.
Voor zover deze uitzonderingsgrond in aanmerking komt om de
openbaarmaking te weigeren, is de Commissie van oordeel dat niet kan
worden ontkend dat er een publiek belang gediend is met de
openbaarmaking. Dit blijkt uit de motivering die de Nationale
Delcrederedienst aanvoert in haar weigeringsbeslissing. Er is duidelijk
een publiek debat met betrekking tot dit project aanwezig, wat
aanleiding heeft gegeven tot parlementaire vragen in de Kamer van
Volksvertegenwoordigers en in het Europees Parlement. De aanvrager
dient trouwens dit belang niet aan te tonen, omdat de niet-
openbaarmaking de uitzondering is die moet worden gemotiveerd, niet
de openbaarmaking. Ondanks het feit dat de Commissie het bestaan van
een algemeen belang, dat gediend is met de openbaarmaking, erkent, is
zij van mening dat in dit concrete geval het belang dat gediend is met de
openbaarmaking niet opweegt tegen de bescherming van de ingeroepen
belangen.
De Commissie kan wel de interpretatie van de Nationale
Delcrederedienst niet bijtreden dat omdat zij zich contractueel heeft
verbonden tot confidentialiteit, dit engagement een grondslag vormt om
het inroepen van artikel 27, § 2, 7° van de wet van 5 augustus 2006 te
rechtvaardigen. Dit zou immers inhouden dat elke milieu-instantie door
zich contractueel tot een confidentialiteitsverplichting te verbinden, zou
kunnen ontsnappen aan de openbaarheidsverplichting die op grond van
artikel 32 van de Grondwet en de wet van 5 augustus 2006 op haar rust.
3.6 De uitzondering voorzien in artikel 27, § 1, 8° van de wet van 5
augustus 2006 betreffende de toegang van het publiek tot milieu-
informatie
Volgens deze uitzonderingsgrond geldt het volgende:
“Voor elke milieu-informatie die het voorwerp uitmaakt van een vraag
tot openbaarmaking, gaat de milieu-instantie die de aanvraag ontvangst
na of er uitzonderingen van toepassing zijn. Ze wijst de aanvraag af als
16
het publiek belang van de openbaarmaking niet opweegt tegen de
bescherming van een van de volgende belangen:
(…)
8° wanneer de aanvraag betrekking heeft op een advies of een mening
die een derde vrijwillig en vertrouwelijk aan een milieu-instantie heeft
meegedeeld en waarvan hij uitdrukkelijk heeft gevraagd het als
vertrouwelijk te behandelen tenzij hij met de openbaarmaking instemt.”
De Nationale Delcrederedienst toont hoegenaamd niet aan dat de
voorwaarden vervuld zijn om artikel 27, § 1, 8° van de wet van 5
augustus 2006 in te roepen. Het feit dat de Ecorem ertoe contractueel
verplicht is om informatie te verstrekken aan de Nationale
Delcrederedienst beperkt meteen al de mogelijkheid om deze
uitzonderingsgrond in te roepen. Het is slechts in de mate een dergelijk
advies of een dergelijke opinie op vrijwillige wijze werd uitgedrukt in de
gevraagde documenten of sommige ervan en zij betrekking hebben op
informatie die valt onder artikel 27, § 1, 7° van de wet van 5 augustus
2006 betreffende de toegang van het publiek tot milieu-informatie, dat
de weigering om openbaar te maken, toelaatbaar is.
4. Besluit
De Commissie oordeelt dat het beroep ingediend door Greenpeace niet
gegrond in de mate de informatie in de gevraagde documenten direct,
effectief en concreet betrekking zou hebben op de precontractuele en
contractuele fases, op de voorwaarden van het contract tussen de
onderneming Jan De Nul en de Russische onderneming, met inbegrip
van de specifieke voorwaarden van de verzekeringsaanvraag en van het
contract van dekking van het risico toegestaan door de Nationale
Delcrederedienst aan de onderneming Jan De Nul.
Het betreft immers commerciële en industriële informatie waarvan de
openbaarmaking ervan afbreuk doet aan de legitieme economische
belangen van de onderneming Jan De Nul, en bovendien omdat de
vertegenwoordigers van deze laatste niet hebben ingestemd met de
openbaarmaking ervan. In die zin vallen ze onder de uitzonderingsgrond
vermeld in artikel 27, § 1, 7° van de wet van 5 augustus 2006. Bovendien
is de Commissie van mening dat het publiek belang dat gediend is met de
openbaarmaking – hoewel aanwezig – niet zwaarder weegt dan de
17
bescherming van de economische en commerciële belangen van de
onderneming Jan De Nul.
Andere uitzonderingsgronden kunnen slechts in beperkte mate worden
ingeroepen en zeker niet om alle informatie die wordt gevraagd te
weigeren.
De Nationale Delcrederedienst toont hoegenaamd niet aan dat zij niet in
staat is om bepaalde documenten gedeeltelijk openbaar te maken. Artikel
31 van de wet van 5 augustus 2006 bepaalt immers dat slechts als het
onmogelijk is om de informatie die onder een uitzonderingsgrond valt en
de andere informatie te scheiden, alle informatie aan de openbaarmaking
kan worden onttrokken. Het feit dat de informatie die vrij wordt
gegeven weinig informatiewaarde bezit, is niet relevant.
Brussel, 3 februari 2014.
De Commissie was als volgt samengesteld:
Martine Baguet, voorzitster
Frankie Schram, secretaris en lid
Claire Piens, lid
Claudia Hildebrand, plaatsvervangend lid
F. SCHRAM M. BAGUET
secretaris voorzitster