Cadas > Cada fédérale > Publicité de l'administration > Avis
Date: 17/08/2020
Commissie voor de toegang tot en het
hergebruik van bestuursdocumenten
Afdeling openbaarheid van bestuur
17 augustus 2020
ADVIES 2020-108
met betrekking tot het verkrijgen van het
administratief dossier opgesteld door de Veiligheid van
de Staat in het kader van een aanvraag van de
Belgische nationaliteit voor de kinderen
(CTB/2020/97)
2
1. Een overzicht
1.1. Bij brief van 1 oktober 2019 vraagt meester Johannes Baelde, namens
zijn cliënten, mevrouw X en haar kinderen Y Z, A B en C, aan de
Veiligheid van de Staat om inzage en afschrift van het administratief
dossier in het bezit van de Staatsveiligheid in hoofde van X in het kader
van een verzoek tot het verkrijgen van de Belgische nationaliteit voor haar
minderjarige kinderen.
1.2. Bij brief van 22 november 2019 weigert de Veiligheid van de Staat
de toegang tot de documenten in het gevraagde dossier. Deze weigering
wordt als volgt toegelicht: “In het kader van het verzoek tot verkrijging
van de Belgische nationaliteit maakte de Veiligheid van de Staat een
samenvattende nota over aan het parket van de Procureur des Konings,
afdeling Brugge, over de inlichtingen waarover de Veiligheid van de Staat
beschikt. U beschikt reeds over deze nota (zoals blijkt uit de bijlage bij uw
brief van 1 oktober 2019). Deze inlichtingen zijn gebaseerd op een
veelheid van informatie, die werd verzameld door de Veiligheid van de
Staat. Hiertoe kunnen we beroep doen op publiek toegankelijke bronnen,
maar evenzeer op discrete methodes om informatie te verzamelen.
In zoverre de Veiligheid van de Staat over informatie zou beschikken
betreffende uw cliënte, X, benadruk ik dat deze documenten (in hun
volledigheid) op grond van de wet van 11 december 199[8] betreffende
de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en
veiligheidsadviezen (‘classificatiewet’) zijn geclassificeerd. De kennisname
ervan kan schade toebrengen aan de in artikel 3, § 1 van deze wet
opgesomde beschermde belangen, waaronder de inwendige veiligheid van
de Staat en het voortbestaan van de democratische en grondwettelijke
orde. De identiteit van menselijke bronnen en de informatie die deze
bronnen leveren, evenals de technieken en de tactieken die de dienst
inzet, alsook het actuele kennisniveau van de dienst worden beschermd
door de classificatie. Artikel 26, § 1 van de classificatiewet sluit de toegang
tot geclassificeerde documenten op basis van de wet openbaarheid van
bestuur uit. Deze bepaling houdt in dat de wet openbaarheid van bestuur
niet op deze documenten van toepassing is en de toegang tot deze
documenten enkel mogelijk is onder de voorwaarden vermeld in de
classificatiewet.
3
In die zin is het mij niet mogelijk om u méér informatie te verstrekken
dan deze die al is vervat in de nota gericht aan het parket van de Procureur
des Konings, afdeling Brugge, waarover u reeds beschikt.
U stelt tevens in uw schrijven dat het verkrijgen van de inzage en het
afschrift noodzakelijk is om onjuiste gegevens te kunnen zien aanpassen.
Ik verwijs u er op dat de verwerking van de persoonsgegevens door de
inlichtingen- en veiligheidsdiensten wordt geregeld door de wet van 30
juli 2018 betreffende de bescherming van natuurlijke personen met
betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens.
1.3. Bij brief van 11 mei 2020 verzoekt de aanvrager aan de Veiligheid
van de Staat om haar beslissing te heroverwegen. Hij voert aan dat de
beslissing over het verzoek onvoldoende werd gemotiveerd, omdat er
slechts op algemene wijze werd verwezen naar artikel 3, § 1 van de
Classificatiewet, waarbij slechts bij wijze van opsomming enkele
specifieke belangen worden aangehaald, doch niet concreet wordt
aangegeven welk document welk specifiek belang zou schaden. Hij voert
ook aan dat er geen verdere informatie gegeven werd over de precieze
datum van classificatie en de eventuele latere herevaluatie of mogelijke
declassificatie. Hij verwijst hierbij naar de artikelen 3 en 17 van het
koninklijk besluit van 24 maart 2000 ‘tot uitvoering van de wet van 11
december 1998 betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen,
veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen’.
1.4. In een brief van 24 juni 2020 verstuurd via e-mail spreekt de
Veiligheid van de Staat zich uit over het verzoek tot heroverweging en
motiveert dit als volgt: “Ik heb het advies van de Commissie voor de
toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten (hierna: CTB) tot
op heden niet ontvangen. Volgens artikel 8, § 2, eerste lid, van de wet van
11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur (hierna: WOB)
dient u terzelfdertijd met het verzoek tot heroverweging de CTB te
verzoeken om een advies uit te brengen. Ik ben gehouden u een antwoord
te geven op uw verzoek tot heroverweging binnen vijftien dagen na
ontvangst van het advies van de CTB of na verloop van de termijn
waarbinnen kennis moest worden gegeven van het advies. Zoals u weet,
bepaalt artikel 8, § 2, derde lid, WOB uitdrukkelijk dat, wanneer de
overheid niet antwoordt binnen de termijn van 15 dagen vanaf de
ontvangst van het advies uitgebracht door de CTB of na verloop van de
termijn waarbinnen kennis moest worden gegeven van het advies, het
4
verzoek geacht wordt afgewezen te zijn. Het is mogelijk dat u deze brief
ontvangt na afloop van de termijn van 15 dagen waarvan sprake is in
artikel 8, § 2, derde lid WOB. Toch wens ik teneinde elke
dubbelzinnigheid op te heffen en voor de goede orde, namens de
Veiligheid van de Staat, mijn standpunt in mijn schrijven van 22
november 2019 te bevestigen en wens u tevens nog enige bijkomende
toelichting te verstrekken omtrent de redenen waarom ik u geen inzake
kan verstrekken in deze documenten.
In het kader van het verzoek tot verkrijging van de Belgische nationaliteit
maakte de Veiligheid van de Staat een samenvattende nota over aan het
parket van de Procureur des Konings, afdeling Brugge, over de
inlichtingen waarover de Veiligheid van de Staat beschikt. U beschikt
reeds over deze nota (zoals blijkt uit de bijlage bij uw brief van 1 oktober
2019). Deze inlichtingen zijn gebaseerd op een veelheid van informatie,
die werd verzameld door de Veiligheid van de Staat. Hiertoe kunnen we
beroep doen op publiek toegankelijke bronnen, maar evenzeer op discrete
methodes om informatie te verzamelen.
In zoverre de Veiligheid van de Staat over informatie zou beschikken
betreffende uw cliënte, X, benadruk ik nogmaals dat deze documenten (in
hun volledigheid) op grond van de wet van 11 december 1998 betreffende
de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en
veiligheidsadviezen (‘classificatiewet’) zijn geclassificeerd. De kennisname
ervan kan schade toebrengen aan de in artikel 3, § 1 van deze wet
opgesomde beschermde belangen, waaronder de inwendige veiligheid van
de Staat en het voortbestaan van de democratische en grondwettelijke
orde. De identiteit van menselijke bronnen en de informatie die deze
bronnen leveren, evenals de technieken en de tactieken die de dienst
inzet, alsook het actuele kennisniveau van de dienst worden beschermd
door de classificatie. Artikel 26, § 1 van de classificatiewet sluit de toegang
tot geclassificeerde documenten op basis van de wet openbaarheid van
bestuur uit. Deze bepaling houdt in dat de wet openbaarheid van bestuur
niet op deze documenten van toepassing is en de toegang tot deze
documenten enkel mogelijk is onder de voorwaarden vermeld in de
classificatiewet. Artikel 8 van voormelde wet bepaalt dat niemand toegang
heeft tot geclassificeerde informatie, documenten of gegevens, materieel,
materialen of stoffen, tenzij hij houder is van een overeenstemmende
veiligheidsmachtiging EN voor zover de kennisname en de toegang
noodzakelijk zijn voor de uitoefening van zijn functie of zijn opdracht
5
[…]. Indien ik de veiligheidsregels zou miskennen die opgenomen zijn in
voormeld wettelijk kader betreffende geclassificeerde documenten, stel ik
mij bloot aan strafrechtelijke sancties op grond van artikel 11 van de
classificatiewet. Het feit dat ik vaststel dat de kennisname van deze
documenten schade toebrengt aan de in artikel 3, § 1 opgesomde belangen,
waaronder de inwendige veiligheid van de Staat en het voortbestaan van
de democratische en grondwettelijke orde, volstaat om de documenten te
classificeren. Het verder inhoudelijk concretiseren zou haaks staan op het
doel van het classificeren, met name het beschermen van het document
tegen een niet-geëigende aanwending die schade toebrengt aan de
veiligheid van de Staat. Overigens wijs ik u er ook op dat de wet van 29
juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering van de
bestuurshandelingen stelt dat deze motivering niet formeel moet gebeuren
wanneer dit de veiligheid van de Staat in het gedrang zou brengen of
indien dit afbreuk kan doen aan de bepalingen van de
geheimhoudingsverplichting1.
Overigens vergist u zich wanneer u stelt dat ik genoodzaakt ben om u
verdere info te geven omtrent de precieze datum van classificatie en de
eventuele later herevaluatie of mogelijke declassificatie. Artikel 3 van het
koninklijk besluit van 24 maart 2000 tot uitvoering van de wet van 11
december 1998 betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen
bepaalt enkel dat alleen de overheid van oorsprong (houder van een
veiligheidsmachtiging van ten minste het niveau “geheim”) kan overgaan
tot een classificatie, tot een wijziging van het classificatieniveau of tot een
declassificatie. Artikel 17 van voormeld koninklijk besluit betreft de
procedure tot vernietiging van geclassificeerde documenten. Uit geen van
beide bepalingen kan afgeleid worden dat u op de hoogte moet worden
gesteld van de precieze datum van classificatie en de eventuele latere
herevaluatie of mogelijke declassificatie.
In die zin is het mij niet mogelijk om u méér informatie te verstrekken
dan deze die al is vervat in de samenvattende nota gericht aan het parket
van de Procureur des Konings, afdeling Brugge, waarover u reeds beschikt
en die u bijgevolg ook kan betwisten met concrete elementen tijdens een
eventuele aanhangigmaking van de zaak voor de rechtbank van eerste
aanleg. In verschillende strafzaken waarbij het Europees hof voor de
1
Artikelen 4, 1° en 4° van de wet van 29 juli 1991 betreffende de uitdrukkelijke motivering
van de bestuurshandelingen.
6
Rechten van de Mens besloot dat er geen schending was van artikel 6 (1)
EVRM, nam het Hof mee in rekening dat er een summiere (niet-
vertrouwelijke) samenvatting werd verstrekt aan de verzoeker van de
vertrouwelijke informatie en de verzoeker deze informatie kon betwisten
(zie EHRM, Fitt t. Verenigd Koninkrijk, 16 februari 2000, § 47 en EHRM,
Botmeh en Alami t. Vereniged Koninkrijk, 7 juni 2007, §§ 43-44).
Ik wijs u er tevens nogmaals op dat de verwerking van de
persoonsgegevens door de inlichtingen- en veiligheidsdiensten wordt
geregeld door de wet van 30 juli 2018 betreffende de bescherming van
natuurlijke personen met betrekking tot de verwerking van
persoonsgegevens.
Om de discretie van inlichtingenonderzoeken te vrijwaren, verzamelen en
verwerken de inlichtingen- en veiligheidsdiensten persoonsgegevens
zonder goedkeuring en buiten medeweten van de betrokkenen. Dit werd
zo bepaald door de wetgever.
Deze maatregel is van belang om de discretie van onze
inlichtingenonderzoeken te vrijwaren en is noodzakelijk voor de
bescherming van onze nationale veiligheid.
U heeft echter het recht om u te wenden tot het Vast Comité I
(http://www.comitei.be) met een verzoek tot nazicht van de gegevens
waarover de Veiligheid van de Staat mogelijks beschikt1.
Dit verzoek moet, gedateerd, ondertekend en gemotiveerd zijn. U dient
bovendien een bewijs van identiteit toe te voegen.2
Het Comité I zal daarop contact opnemen met mijn diensten om de
controle uit te voeren. Na afloop zal het Comité I u dan op de hoogte
brengen dat de controle werd verricht, zonder dat er informatie wordt
vrijgegeven over de inhoud van een eventueel dossier.
In het kader van deze controle, beschikt het Comité I over verschillende
bevoegdheden. U kan deze terugvinden in artikel 51/3 van de wet van 18
1
Zie de artikelen 79 en 80 van de wet van 30 juli 2018 betreffende de bescherming van
natuurlijke personen met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens.
2
Zie artikel 51/2 van de wet van 18 juli 1991 tot regeling van het toezicht op politie- en
inlichtingendiensten en op het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse.
7
juli 1991 tot regeling van het toezicht op politie- en inlichtingendiensten
en op het Coördinatieorgaan voor de dreigingsanalyse.”
1.5. Bij brief van 17 juli 2020 wendt de aanvrager zich opnieuw tot de
Veiligheid van de Staat. Hij stelt daarin dat al hij al een eerste poging per
fax heeft gedaan om het “verzoek tot afschrift en inzage van haar dossier
in heroverweging te nemen, doch omdat er op dat moment geen
ontvangstbevestiging van de fax werd ontvangen, werd geen verzoek tot
advies aan de Commissie openbaarheid van bestuur gericht, aangezien
hiervan het bewijs van verzending van het verzoek tot
herinoverwegingname aan de VSSE gevoegd dient te worden. Hierdoor
werd reeds een antwoord ontvangen op 24 juni 2020, doch waarbij geen
advies verleend werd door de Commissie”.
1.6. Bij brief van 17 juli 2020 verzoekt de aanvrager de Commissie
voor de toegang tot en het hergebruik van bestuursdocumenten, afdeling
openbaarheid van bestuur, hierna Commissie genoemd, om een advies.
8
2. De beoordeling van de adviesaanvraag
De Commissie is van mening dat zij niet kan ingaan op de nieuwe
adviesaanvraag. De aanvrager kan zich niet verschuilen achter het feit dat
hij geen ontvangstbevestiging kreeg over zijn verzoek tot heroverweging
van 11 mei 2020 en hij daarom geen advies aan de Commissie had gericht.
Artikel 8, § 2 van de wet van 11 april 1994 vereist immers dat het verzoek
tot heroverweging aan de betrokken administratieve overheid en het
verzoek om advies aan de Commissie tegelijkertijd werden ingediend. De
aanvrager heeft dit duidelijk nagelaten. Ondertussen heeft de Veiligheid
van de Staat over het verzoek tot heroverweging een beslissing genomen.
Tegen deze beslissing staat geen administratief beroep meer open, maar
kan de aanvrager zich in principe enkel tot de Raad van State, afdeling
Bestuursrechtspraak, wenden. Vereist is echter met het oog op een
ontvankelijk verzoek bij de raad van State dat hij vooraf de door de
openbaarheidswet georganiseerde administratieve beroepsprocedure op
een correcte wijze heeft doorlopen, wat in casu niet het geval is.
Brussel, 17 augustus 2020.
F. SCHRAM K. LEUS
secretaris voorzitster