Cadas > Cada fédérale > Publicité de l'administration > Avis
Date: 21/12/2015
Commissie voor de toegang tot en het
hergebruik van bestuursdocumenten
Afdeling openbaarheid van bestuur
21 december 2015
ADVIES 2015-99
Vraag over de interpretatie van de wet betreffende de
openbaarheid van bestuur in geval van samenloop met een
gerechtelijke procedure
(CTB/2015/98)
2
1. Een overzicht
Bij mail van mevrouw Ellen Berghmans namens de RSZ aan de
Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van
bestuursdocumenten, afdeling openbaarheid van bestuur hoe de
Commissie de typeformulering beoordeeld die de RSZ toepast wanneer
de RSZ een onderzoek voert naar het sociaal statuut van een
‘zelfstandige’ en oordeelt dat te weinig elementen zijn om deze te
onderwerpen aan het stelsel der sociale zekerheid voor werknemers en
zij de vraag krijgt om een kopie van het RSZ-dossier over te maken
wanneer deze ‘zelfstandige’ een procedure is gestart tegen de werkgever
voor de arbeidsrechtbank. Deze typeformulering luidt als volgt:
"In antwoord op uw voormeld schrijven delen wij u mee dat wij niet kunnen
ingaan op uw verzoek u een kopie van het dossier over te maken.
Overeenkomstig de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van
bestuur en binnen de door deze wet voorziene perken, heeft elke werkgever,
werknemer (of zijn advocaat) een inzagerecht in het hem aanbelangende
administratief dossier en heeft hij het recht om mededeling in afschrift van dit
dossier te ontvangen.
Overeenkomstig het arrest van de Raad van State van 6 februari 1995 gelden de
in de wet van 11 april 1994 georganiseerde publiciteitsvormen evenwel niet,
noch wanneer hiermee beoogd wordt aan een rechtscollege stukken voor te
leggen waarvan de overlegging door dit college zelf kan bevolen worden, noch
wanneer de bedoelde stukken betrekking hebben op jurisdictionele procedures.
Derhalve kunnen wij u noch inzage noch kopie verlenen van het administratief
dossier."
2. De ontvankelijkheid van de adviesaanvraag
De Commissie stelt vast dat de adviesaanvraag ontvankelijk is. De
aanvraag om advies gaat immers uit van een federale administratieve
overheid, vereiste die vervuld moet zijn om in aanmerking te komen een
van de Commissie een advies te ontvangen op grond van artikel 8, § 3
van de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur.
3. De beoordeling door de Commissie
In dit advies bekrachtigt de Commissie haar standpunt die ze heeft
ingenomen over de fundamentele vraag of de wet van 11 april 1994
betreffende de openbaarheid van bestuur toegepast kan worden als een
3
rechtszaak aanhangig is bij een rechtscollege en de gevraagde
bestuursdocumenten verband houden met het geschil die ze heeft
ingenomen in haar advies nr. 2009-85 van 9 november 2009.
Uit de rechtspraak van de Raad van State (RvS nr. 51.549, 6 februari
1995, Michaux; RvS nr. 54.901, 29 augustus 1995, SA La Herseautoise;
RvS nr. 58.514, 8 maart 1996, Tarabichi en Keppens; RvS nr. 59.897, 5
juni 1996, Delahaut-Paindavine; RvS nr. 60.563, 27 juni 1996, Delwart;
RvS nr. 62.547, 14 oktober 1996, SA Electrification du Rail en Duchene;
RvS nr. 62.548, 14 oktober 1996, Simenon; RvS nr. 66.860, 18 juni 1997,
SPRL BA-WA; RvS nr. 94.082, 16 maart 2001, Louis; RvS nr. 94.419, 28
maart 2001, Swartenbroeckx en Vercruysse; RvS nr. 160.433, 22 juni
2006, Martin; RvS nr. 181.543, 31 maart 2008, Altruye; RvS nr. 181.544,
31 maart 2008, De Jongh; RvS nr. 190.238, 5 februari 2009, Vuzdugan,
RvS nr. 219.357, 15 mei 2012) blijkt dat dit rechtscollege zich onbevoegd
verklaart om uitspraak te doen over het verzoek tot vernietiging van een
weigeringsbeslissing om toegang te geven tot bestuursdocumenten, als
aan volgende voorwaarden is voldaan:
1. het openbaarheidsverzoek dat is geweigerd, strekt ertoe om
documenten aan te wenden voor een rechtscollege;
2. het rechtscollege is reeds geadieerd;
3. de overlegging van die documenten kan door dat rechtscollege
bevolen worden.
In het arrest Vuzdugan verwoordt de Raad van State dit als volgt:
"3.1. Alhoewel de Raad van State in beginsel bevoegd is, op grond van
artikel 8, § 2, vierde lid, van de wet van 11 april 1994 betreffende de
openbaarheid van bestuur, om kennis te nemen van beroepen gericht
tegen beslissingen waarbij de inzage in bestuursdocumenten wordt
geweigerd, kan die bevoegdheid beperkingen ondergaan ten gevolge van
het feit dat de betwisting in verband met de toegang tot
bestuursdocumenten kadert in een geschil dat aanhangig is bij een ander
rechtscollege. Het staat dan aan dat andere rechtscollege om al dan niet
de overlegging van de betrokken stukken te bevelen. De Raad van State
zou zich mengen in het geding dat bij dat andere rechtscollege aanhangig
is, indien hij zich zou uitspreken over de wettigheid van de weigering
van het bestuur om de verzoeker toegang te verlenen tot de bedoelde
stukken.
4
De bevoegdheid van de Raad van State, hem verleend bij artikel 8,
§ 2, vierde lid, van de wet van 11 april 1994 houdt dus op te bestaan als
een rechtscollege is geadieerd dat zelf, met inachtneming van het recht
van verdediging, de neerlegging van documenten, kan bevelen.
Weliswaar bestaat er geen garantie dat het rechtscollege de neerlegging
van deze stukken zal bevelen. Het komt de Raad van State echter niet toe
het risico van een mogelijke verwerping van het verzoek tot neerlegging
of inzage te voorkomen".
Uit het feit dat de Raad van State zich onbevoegd verklaart om in
lopende rechtsgedingen tussen te komen, mag echter niet worden
afgeleid dat de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van
bestuur in die gevallen niet van toepassing zou zijn. De Raad van State
spreekt zich immers enkel uit over haar eigen bevoegdheid.
De wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur is in
beginsel van toepassing op alle bestuursdocumenten. De reden waarom
iemand toegang wenst te krijgen en wat hij met de verkregen
bestuursdocumenten wenst aan te vangen, mag in principe geen rol
spelen bij de beoordeling over de vraag of hij toegang kan krijgen. Op
grond van artikel 32 van de Grondwet kunnen uitzonderingsgronden en
andere beperkingen op dit principe slechts bij wet, decreet of
ordonnantie worden vastgelegd. Dit fundamentele uitgangspunt blijkt
zowel uit de parlementaire voorbereiding van artikel 32 van de
Grondwet en van de wet van 11 april 1994, als uit de rechtspraak van het
Grondwettelijk Hof en van de Raad van State. De Commissie stelt vast
dat de wetgever geen specifieke uitzonderingsgrond in de wet van 11
april 1994 heeft opgenomen die het mogelijk maakt de toegang te
weigeren om reden dat het document verband houdt met een zaak die bij
een rechtscollege aanhangig is. Anderzijds heeft de wetgever ook geen
afbreuk willen doen aan de bestaande procedures voor rechtscolleges
door middel waarvan een rechtscollege de openbaarmaking kan bevelen
en aan de verhouding tussen de rechtscolleges.
De Commissie is dan ook van mening dat een bestuur toepassing moet
maken van de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van
bestuur wanneer het wordt gevraagd om een bestuursdocument
openbaar te maken ongeacht het feit of er een rechtscollege is geadieerd
en de vraag of het document verband houdt met dat geschil.
5
Wel is het, op grond van de rechtspraak van de Raad van State, zo dat om
toegang te krijgen tot het bewuste bestuursdocument na een definitieve
weigering door het bestuur de aanvrager zich in dat geval moet wenden
tot het rechtscollege dat bevoegd is om uitspraak te doen over het
geschil. Het is dat rechtscollege - mogelijk de Raad van State zelf - dat in
het kader van de beslechting van het geschil zal moeten oordelen of het
bewuste bestuursdocument noodzakelijk is om uitspraak te doen en er in
voorkomend geval de neerlegging van te bevelen.
De Commissie wil er wel op wijzen dat om de geest van artikel 32 Gw. te
respecteren de administratie zoveel mogelijk vooraf duidelijkheid dient
te verschaffen over haar motieven die tot een bepaalde beslissing over
het sociaal statuut hebben geleid.
Brussel, 21 december 2015.
F. SCHRAM M. BAGUET
secretaris voorzitster