Cadas > Cada fédérale > Publicité de l'administration > Avis
Date: 27/10/2014
Commissie voor de toegang tot en het
hergebruik van bestuursdocumenten
Afdeling openbaarheid van bestuur
27 oktober 2014
ADVIES 2014-85
met betrekking tot de weigering om een kopie te
verstrekken van de verslagen van de interprovinciale
vergaderingen
(CTB/2014/80)
2
1. Een overzicht
Bij mail van 1 oktober 2014 verzoekt de heer Hans-Kristof Carême,
namens de vzw AWVL aan de Federale Wapendienst, die deel uitmaakt
van de FOD Justitie, om een kopie van de verslagen van de
interprovinciale vergaderingen.
Bij mail van 2 oktober 2014 weigert de FOD Justitie de toegang tot de
gevraagde verslagen.
- Er wordt gesteld dat de vraag zeer algemeen van aard is zodat het
vermoeden rijst dat er geen inzage omwille van een specifieke
vraag wordt gesteld, maar om kennis te krijgen van de praktische
richtlijnen die worden gegeven aan de diensten van de
gouverneurs, de manier waarop deze tot stand komen en de
uitspraken die er worden gedaan door de betrokkenen.
- Verder verwijst de FOD Justitie naar de uitzonderingsgronden in
artikel 6, §§ 1 en 2 van de wet van 11 april 1994 en voert daarbij
ter motivering aan: Het is duidelijk dat in de bedoelde verslagen
zaken worden besproken die rechtstreeks verband houden met de
handhaving van de openbare orde en veiligheid in het land en de
veiligheid van de bevolking, zijnde het eerste doel van de
wapenwetgeving. Ook de manier waarop strafbare feiten worden
opgespoord en vervolgd komt erin ter sprake. Het spreekt voor
zich dat een algemene interesse niet opweegt tegen het algemeen
belang de meeste zaken die besproken worden in de betrokken
verslagen, vertrouwelijk te houden. De kennis van deze
informatie zou ook toelaten dat wapenbezitters die zich willen
onttrekken aan de wettelijke controles inspiratie kunnen krijgen
om deze te omzeilen e.d.m.
- Bovendien wijst de FOD Justitie op haar plicht de aanvraag af te
wijzen en dit zonder belangenafweging, omdat de betrokken
verslagen tevens de neerslag zijn van beraadslagingen van
verantwoordelijke overheden die afhangen van de federale
uitvoerende macht en waarbij een federale overheid betrokken is.
Omdat de aanvrager het niet eens is met het standpunt van de FOD
Justitie dient hij bij mail van 5 oktober 2014 met in bijlage een brief
gedateerd op 6 oktober 2014 een verzoek tot heroverweging in bij de
FOD Justitie. In dezelfde mail dient hij ook een vraag om advies in bij de
Commissie voor de toegang tot en het hergebruik van
3
bestuursdocumenten, afdeling openbaarheid van bestuur, hierna
Commissie genoemd.
In reactie op het ingediende beroep reageert de FOD Justitie bij mail van
6 oktober 2014. Daarin wordt gesteld dat het ingediende beroep moet
worden beschouwd als een willig beroep, waarvoor geen wettelijke
verplichting bestaat om te reageren en waarin de weigering verder wordt
toegelicht. Daarin worden volgende argumenten opgenomen die de FOD
Justitie relevant acht om haar weigering tot het verlenen van toegang te
verantwoorden.
- Het risico op verspreiding van de gevraagde informatie is reëel.
Vaak wordt die aangevuld met commentaar en soms foutieve
interpretaties en soms ook desinformatie. Een aantal
wapenbezitters die deze informatie verneemt, is op zoek naar
legale, maar desnoods ook illegale middelen om zo weinig
mogelijk het voorwerp uit te maken van toezicht op het
wapenbezit en de eventueel daaruit voortvloeiende maatregelen.
- De betrokken verslagen zijn de neerslag van discussies tussen 12
partijen en voor buitenstaanders niet vlot leesbaar of begrijpelijk.
Het gaat niet over processen-verbaal, maar slechts over syntheses
van discussies en specifieke conclusies die slechts betrekking
hebben op één of weinig concrete zaken. Ze zijn uitsluitend
bestemd voor intern gebruik. Kennisname ervan door
buitenstaanders zou naar alle waarschijnlijkheid leiden tot
gevaarlijke interpretaties en misverstanden, waarvan het de
grootste moeite zou kosten ze recht te zetten. Het ter beschikking
stellen van de verslagen na deze vooraf te hebben gezuiverd van
alle vertrouwelijke informatie is onbegonnen werk.
- De verslagen bevatten vaak discussies over zeer specifieke
detailkwesties, over beleidsvoorbereiding, over de manier waarop
bepaalde diensten hun taak uitvoeren, over de samenwerking met
de politie en de gerechtelijke diensten.
Bij mail van 6 oktober 2014 wijst de aanvrager er de FOD Justitie op dat
de mail van 6/10 niet te kwalificeren valt als een eindbeslissing die
aanvechtbaar is voor de Raad van State, aangezien de FOD het advies van
de Commissie dient af te wachten.
4
2. De ontvankelijkheid van de adviesaanvraag
De Commissie is van mening dat de adviesaanvraag ontvankelijk is. De
aanvrager heeft namelijk tegelijkertijd zoals artikel 8, § 2, van de wet van
11 april 1994 voorschrijft een verzoek tot heroverweging aan de
administratie en een verzoek om advies aan de Commissie gericht.
3. De gegrondheid van de adviesaanvraag
Artikel 32 van de Grondwet en de wet van 11 april 1994 betreffende de
openbaarheid van bestuur gaan uit van de principiële openbaarheid van
alle bestuursdocumenten. De openbaarmaking kan slechts worden
geweigerd voor zover het belang dat vereist is voor documenten van
persoonlijke aard niet wordt aangetoond en voor zover één of meer
uitzonderingsgronden moeten of kunnen worden ingeroepen en dit
inroepen voldoende in concreto en op pertinente wijze gemotiveerd kan
worden.
Hoewel niet helemaal is uitgesloten dat bepaalde informatie moet
beschouwd worden als een document van persoonlijke aard waarvoor
een belang nodig is, oordeelt de Commissie dit slechts marginaal is. Voor
de overige informatie moet trouwens geen belang worden aangetoond.
Ook is het irrelevant dat de informatie een verdere verspreiding zou
kennen aangezien de beoordeling in casu betrekking heeft op het recht
van toegang van het publiek tot bestuursdocumenten, waarbij iedereen
ongeacht wie hij is kennis kan nemen van deze documenten. Bovendien
kan de FOD geen rekening houden met het feit dat er een potentieel
risico bestaat dat er een foutieve interpretatie kan ontstaan. Dat de
openbaarmaking van bepaalde documenten aanleiding tot misvatting kan
geven, is enkel voorzien wanneer de aanvraag betrekking heeft op
onafgewerkte documenten en zeker niet op de in deze zaak gevraagde
verslagen.
De Commissie wenst ook in herinnering te brengen dat het recht van
toegang tot bestuursdocumenten een fundamenteel recht is dat in artikel
32 van de Grondwet wordt gegarandeerd, zodat er niet voorafgaandelijk
mag van uitgegaan worden dat dit kan worden misbruikt, zoals de FOD
Justitie lijkt te suggereren. Feitelijk misbruik moet eerst worden
vastgesteld of uit de aanvraag moet blijken dat het effectieve doel van de
aanvrager er in bestaat om misbruik te willen maken.
5
De Commissie wil benadrukken dat een loutere verwijzing naar en
vermelding van de inhoud van artikel 6, §§ 1 en 2 van de wet van 11
april 1994 niet volstaat om een verzoek om toegang af te wijzen.
Bovendien moet het inroepen van de uitzonderingsgronden steeds in
concreet gebeuren. Het feit dat het gaat “om discussies over vaak zeer
specifieke detailkwesties, over beleidsvoorbereiding, over de manier
waarop bepaalde diensten hun taak uitvoeren, over de samenwerking
met de politie en de gerechtelijke diensten, enz.” vormt geen specifieke
motivering voor één of meer uitzonderingsgronden vermeld in artikel 6,
§§ 1 en 2 van de wet van 11 april 1994.
Bovendien wenst de Commissie te benadrukken dat de aanvrager niet
moet aantonen dat zijn vraag om toegang tot documenten specifiek als
doel heeft een vraag te beantwoorden. Het kennis wensen te krijgen van
de praktische richtlijnen die worden gegeven aan de diensten van de
gouverneurs, de manier waarop deze tot stand komen en de uitspraken
die er worden gedaan door de betrokkenen is op zich niet onverzoenbaar
met de oogmerken die de grondwetgever en de wetgever hebben gehad
met het toekennen van een recht van toegang tot bestuursdocumenten.
In concreto blijkt de FOD Justitie artikel 6, § 1, 4° van de wet van 11
april 1994 in te roepen op grond waarvan een administratieve overheid
de openbaarheid moet weigeren wanneer zij vaststelt dat het belang van
de openbaarheid niet opweegt tegen de bescherming van de openbare
orde, de veiligheid of de verdediging van het land. Alhoewel de
Commissie niet uitsluit dat deze uitzonderingsgrond terecht wordt
ingeroepen, toont de FOD Justitie niet in concreto aan in welke mate de
openbaarmaking van deze verslagen deze belangen in het gedrang zou
kunnen brengen.
Bovendien roept de FOD Justitie artikel 6, § 1, 5° van de wet van 11 april
1994 in op grond waarvan een administratieve overheid de openbaarheid
moet weigeren wanneer zij vaststelt dat het belang van de openbaarheid
niet opweegt tegen de bescherming van de opsporing of vervolging van
strafbare feiten. Ook voor wat het inroepen van deze uitzonderingsgrond
betreft moet de Commissie vaststellen dat de motivering niet afdoende is.
Er moet immers in concreto aan de hand van de aanduiding van de aard
van de informatie worden aangetoond in welke mate bepaalde
6
informatie in deze verslagen de opsporing of vervolging van strafbare
feiten in het gedrang kan brengen.
In beide gevallen is een belangenafweging nodig tussen enerzijds het
beschermde belang en het belang dat gediend is met de openbaarmaking.
De Commissie stelt daarbij vast dat
het belang van de betrokken vzw niet kan worden gezien als het belang
dat gediend is met de openbaarmaking, aangezien het hier om een
particulier belang gaat en niet om een algemeen belang.
Ook roept de FOD Justitie artikel 6, § 2, 3° van de wet van 11 april 1994
in op grond waarvan de administratieve overheid de openbaarmaking
moet weigeren, wanneer de openbaarmaking van het bestuursdocument
afbreuk doet aan het geheim van de beraadslagingen van de federale
Regering en van de verantwoordelijke overheden die afhangen van de
federale uitvoerende macht, of waarbij een federale overheid betrokken
is. De Commissie wenst in dit verband in herinnering te brengen dat
deze uitzonderingsgrond slechts betrekking kan hebben op individuele
standpunten die geuit worden bij beraadslagingen en niet op het
resultaat van die beraadslagingen. De FOD Justitie maakt onvoldoende
duidelijk dat er in die verslagen inderdaad dergelijke informatie
aanwezig is. Het is maar in zover dit het geval is en de openbaarmaking
afbreuk doet aan het geheim van de beraadslagingen dat de
openbaarmaking kan worden geweigerd.
Bovendien roept de FOD Justitie in dat de gevraagde documenten louter
voor intern gebruik zijn. Of een document voor intern gebruik bedoeld
is, is niet relevant in het kader van de wet van 11 april 1994. De
wetgever heeft immers in geen specifieke uitzonderingsgrond in die zin
voorzien omdat een dergelijke uitzonderingsgrond niet in
overeenstemming zou zijn met de geest van artikel 32 van de Grondwet.
Alle bestuursdocumenten maken immers het voorwerp uit van het recht
van toegang.
Verder wenst de Commissie uitdrukkelijk te wijzen op het beginsel van
de gedeeltelijke openbaarheid. Omdat de openbaarheid het principe is,
kan slechts informatie in een bestuursdocument aan de openbaarmaking
worden onttrokken, voor zover deze onder een uitzonderingsgrond valt.
Alle andere informatie moet vooralsnog openbaar worden gemaakt.
7
Tenslotte wil de Commissie er de FOD Justitie attent op maken dat een
beroep ingediend op grond van artikel 8, § 2 van de wet van 11 april
1994 niet kan beschouwd worden als een willig beroep, maar wel als een
georganiseerd administratief beroep (Arbitragehof arrest nr. 69/99 van 17
juni 1999). De FOD Justitie is er dan ook toe gehouden om te wachten op
het advies van de Commissie vooraleer zij een nieuwe beslissing mag
nemen.
Brussel, 27 oktober 2014.
F. SCHRAM M. BAGUET
secretaris voorzitster