Cadas > Cada fédérale > Publicité de l'administration > Avis
Date: 19/10/2009
Commissie voor de toegang tot en het
hergebruik van bestuursdocumenten
Afdeling openbaarheid van bestuur
19 oktober 2009
ADVIES 2009-76
over de weigering om toegang te geven in een fiscaal
dossier
(CTB/2009/81)
2
1. Een overzicht
Bij brief van 15 september 2009 vroegen de heer X en mevrouw Y,
namens mevrouw Z aan de FOD Financiën, Controle der Belastingen
Dilbeek om het dossier van hun cliënte in te zien.
Bij brief van 21 september 2009 werd de toegang geweigerd om volgende
redenen:
- artikel 6, § 1, 6° van de wet van 11 april 1994: inzage verschaffen
in de documenten in het bezit van de fiscale administratie die
aantonen dat de betrokkene een financiële rekening in het
buitenland heeft zou de aanvrager de mogelijkheid geven om haar
antwoord op de vraag om inlichtingen aan te passen aan de
verkregen informatie. Er bestaat, gezien de vroegere onjuiste
verklaring van de betrokkene, een risico dat het federaal fiscaal
belang in gevaar zou worden gebracht als inzage wordt gegeven
in de betrokken stukken.
- De aanvrager heeft niet het vereiste belang om toegang te krijgen
tot een document van persoonlijke aard. Zolang uit het onderzoek
van een persoonlijk document uit een fiscaal dossier blijkt dat dit
onderzoek zal uitmonden in een aanvullende belasting, kan de
belastingplichtige dit belang niet verantwoorden. De uitoefening
door de belastingadministratie van haar onderzoeksrecht inzake
de inkomstenbelastingen kan geen belang doen ontstaan zolang
die administratie aan de belastingplichtige geen voorstel tot
regularisatie van zijn fiscale toestand heeft aangekondigd. Het
fiscaal dossier – inclusief de stukken uit een gerechtsdossier en de
inlichtingen verkregen uit het buitenland is enkel “raadpleegbaar”
vanaf het moment van de verzending van een bericht van
wijziging of een bericht van aanslag van ambtswege.
- “In belastingzaken is de openbaarheid van elk document dat de
belastingadministratie heeft aangewend wettelijk gewaarborgd,
nadat zij aan de belastingplichtige haar standpunt inzake de
regularisatie van zijn fiscale toestand heeft bekendgemaakt.
Vooreerst kan de belastingplichtige overeenkomstig de wet van
11 april 1994 inzage verkrijgen van zijn fiscaal dossier teneinde
een eventueel verhaal voor te bereiden. Daarenboven bepaalt
artikel 374 van het Wetboek van de inkomstenbelastingen dat,
wanneer de belastingplichtige niet akkoord gaat met de na het
3
onderzoek gevestigde belasting, hij als bezwaarindiener
schriftelijk kan vragen om gehoord te worden en hij inzage kan
krijgen, zonder verplaatsing, van alle stukken die betrekking
hebben op de betwisting en waarvan hij geen kennis had tijdens
de controlefase. De openbaarheid is dus tweemaal voorzien,
éénmaal in het wetboek en éénmaal in de wet betreffende de
openbaarheid van bestuur.”
Bij brief van 28 september 2009 dienden de raadslieden van mevrouw Z
een verzoek om advies in bij de Commissie voor de toegang tot en het
hergebruik van bestuursdocumenten, afdeling openbaarheid van bestuur,
hierna Commissie genoemd. Er wordt ook op hetzelfde moment een
verzoek tot heroverweging ingediend bij de fiscale administratie.
2. De ontvankelijkheid van de adviesaanvraag
De Commissie stelt vast dat aan de wettelijke vereiste van de
gelijktijdigheid waaraan het verzoek tot heroverweging en het verzoek
om advies moeten voldoen, is voldaan. De Commissie is van mening dat
de meeste documenten in een fiscaal dossier niet als documenten van
persoonlijke aard kunnen worden gekwalificeerd, wat automatisch
betekent dat voor de toegang tot deze documenten geen belang moet
worden aangetoond. Een document van persoonlijke aard is een
“bestuursdocument dat een beoordeling of een waardeoordeel bevat van
een met naam genoemd of gemakkelijk identificeerbaar natuurlijk
persoon of de beschrijving van een gedrag waarvan het ruchtbaar maken
aan die persoon kennelijk nadeel kan berokkenen” (art. 1, tweede lid, 3°
van de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van bestuur).
Zelfs wanneer er in het fiscaal dossier van betrokkene
bestuursdocumenten als documenten van persoonlijke aard kunnen
worden gekwalificeerd, dan heeft de betrokkene in elk geval het vereiste
belang om toegang te krijgen tot informatie die op haarzelf betrekking
heeft en ook het vereiste belang op informatie die betrekking heeft op
derden voor zover die informatie relevant is voor de eigen
belastingtoestand. De Commissie is bijgevolg van mening dat de aanvraag
ontvankelijk is.
4
3. De gegrondheid van de adviesaanvraag
De Commissie stelt vast dat de fiscale administratie artikel 6, § 1, 6° van
de wet van 11 april 1994 inroept om de openbaarmaking te weigeren.
Artikel 6, § 1, 6° bepaalt dat een federale of niet-federale, administratieve
overheid de vraag om inzage, uitleg of mededeling in afschrift van een
bestuursdocument afwijst, wanneer zij heeft vastgesteld dat het belang
van de openbaarheid niet opweegt tegen de bescherming van een
federaal economisch of financieel belang, de munt of het openbaar
krediet. Het behoort tot de vaststaande adviespraktijk van de Commissie
dat het fiscaal belang geacht wordt te vallen onder deze
uitzonderingsgrond. De Commissie is evenwel van mening dat de fiscale
administratie onvoldoende in concreto motiveert waarom afbreuk aan
het fiscaal belang zou kunnen worden gedaan en evenmin de vereiste
belangenafweging doorvoert.
De Commissie meent dat de fiscale administratie moet nagaan of
eventueel ook artikel 6, § 1, 5° van de wet van 11 april 1994 niet moet
worden ingeroepen op grond waarvan een federale of niet-federale,
administratieve overheid de vraag om inzage, uitleg of mededeling in
afschrift van een bestuursdocument afwijst, wanneer zij heeft vastgesteld
dat het belang van de openbaarheid niet opweegt tegen de opsporing of
vervolging van strafbare feiten. Ook in dit geval moet het inroepen van
de uitzonderingsgrond op afdoende en pertinente wijze worden
gemotiveerd.
De Commissie wil benadrukken dat de uitzonderingsgronden restrictief
moeten worden geïnterpreteerd. Dit heeft tot gevolg dat slechts die
informatie aan de openbaarmaking kan worden onttrokken die onder
een uitzonderingsgrond valt. Alle andere informatie dient wel openbaar
te worden gemaakt.
De Commissie kan het argument van de fiscale administratie niet
bijtreden op grond waarvan het bestaan van een bijkomend recht van
toegang gegarandeerd door artikel 374 van het Wetboek van
Inkomstenbelastingen in het kader van de hoorplicht zou verhinderen
dat de aanvraagster nu al toegang tot haar fiscaal dossier zou kunnen
krijgen. Bovendien is het recht van toegang op grond van de wet van 11
april 1994 geen recht dat enkel tot doel heeft een eventueel verhaal voor
te bereiden tegen een beslissing van de fiscale administratie.
5
De Commissie wenst er vooralsnog op te wijzen dat de aanvraagster haar
antwoord op het verzoek om inlichtingen van de fiscale administratie
van 31 augustus 2009 binnen de termijnen die het Wetboek van
Inkomstenbelasting oplegt, dient te bezorgen en dat zij haar antwoord
niet kan verbinden aan het uitoefenen van het recht van toegang op
grond van de wet van 11 april 1994 betreffende de openbaarheid van
bestuur. Beide procedures staan immers los van elkaar.
Brussel, 19 oktober 2009.
F. SCHRAM J. BAERT
secretaris voorzitter